Het Onderzoek

For links to the journal publications and English summaries of the studies, click here!

Prikangst in de hersenen

Van hersenscans weten we dat enkel het zien van naalden al zorgt dat de hersenen zich al voorbereiden op hoe het lichaam moet gaan reageren met emoties, angst, en pijn, hoe erg en hoe vervelend die naald gaat zijn, en hoe ze het lichaam daartegen moeten gaan beschermen.

Het lijkt er bijna op dat we zijn ‘voorgeprogrammeerd’ om sterk te reageren naalden, bloed en verwondingen.

Je hersenen en lichaam reageren er snel, onbewust, en automatisch op. Deze processen voel je niet voordat ze geëscaleerd zijn, en je je dus naar voelt, en je hebt er geen bewuste controle op. En in het geval van echt gevaarlijke situaties komt dat goed van pas. Maar bij een prik zit het je alleen maar in de weg.

Hoe goed werkt Ainar?

We weten dat biofeedback werkt. Maar, we kennen het niet bij angst voor naalden, of flauwvallen. Het werkt in ieder geval wél op hersengolven, bloeddruk, hartslag, spierspanning Het komende jaar gaan we de effectiviteit van Ainar testen, bij bloeddonors, patienten in het ziekenhuis, en mensen die naar een prikpost gaan voor een bloedafname.

Wat is prikangst?

Een prik is vaak snel gezet. En het doet vaak niet eens zo’n pijn. Toch zien veel mensen er als een berg tegenop. Iedereen herkent wel het beeld van de persoon die helemaal wit wegtrekt en daarna flauwvalt.

Bijna de helft van alle mensen is er bang voor. Sommige mensen zelfs zo erg dat ze gaan zweten, misselijk worden of zelfs flauwvallen. Zelfs de aller-stoerste mensen kunnen prikangst hebben, of je nou kind bent of volwassene. En dat kan soms best lastig zijn. Als je bijvoorbeeld je bloed moet laten prikken of je wilt laten vaccineren. Sommige mensen kiezen ervoor om daarom helemaal niet meer naar een dokter, een ziekenhuis of een priklocatie te gaan.

Het is alsof er een soort alarmbel af gaat in je hersenen zodra je een naald zien. Of die alarmbel gaat al af in de wachtkamer, als je er alleen al aan moeten denken. Het lichaam begint te reageren, bijvoorbeeld door je hartslag die omhoog gaat, je ademhaling die versnelt. Je kunt gaan zweten. Soms valt iemand van tevoren al flauw, enkel bij het zien van de naald

Hierdoor krijg je een gevoel van onrust en onveiligheid. En doordat die negatieve gevoelens weer naar de hersenen worden teruggekoppeld, gaat die alarmbel nog harder af. Kortom: je lichaam krijgt het signaal dat er iets gevaarlijks aan de hand is, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Integendeel: de dokter wil je juist helpen.

En vaak is het ook nog eens zo dat als je ooit een keer bent flauwgevallen van een prik, dat je daarna bang bent een volgende keer opnieuw flauw te vallen. Dat noem je angst voor de angst. Dus dat je bang wordt voor dat nare gevoel. Waardoor het alleen nog maar moeilijker wordt om van je angst af te komen.

Waarom is prikangst zo moeilijk op te lossen?

Omdat deze processen in de hersenen al beginnen vóór de prik. Ze escaleren op het moment dat de prik er bijna aan komt. Mensen komen dus vaak al hoog in spanning de prikkamer binnen. De persoon die je prikt doet vaak zijn of haar uiterste best om je gerust te stellen of af te leiden. Helaas werkt dat vaak niet voldoende. Zeggen dat je dus even door moet bijten, of je niet zo aan moet stellen, heeft dus geen zin. Ook geruststelling en afleiding is goed bedoelt, maar kan dus niet effectief zijn omdat je hersenen er gewoon niet meer ontvankelijk voor zijn. Kortom, het komt te laat.

Het onderzoek en de ontwikkeling van Artificiële Intelligentie

Dr. Elisabeth Huis in ’t Veld en Judita Rudokaité doen onderzoek naar angst voor naalden en naar de emotionele en lichamelijke reacties op naalden middels het FAINT onderzoek. Het doel van het

FAINT onderzoek is het ontwikkelen van een techniek die op basis van de kleuren in je gezicht kan zien of je hele vroege signalen van angst en flauwvallen ervaart, voordat je het zelf doorhebt. Deze techniek vormt de basis van Ainar.

FAINT wordt gefinancierd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek (www.nwo.nl), door Tilburg University, en door Sanquin.

Wanneer moet ik Ainar dan spelen?

Het mooiste is dat je dit spel zelf kan spelen in de wachtruimte, of misschien zelfs al thuis. Je hoeft het dus niet te spelen tijdens de prik zelf, maar het helpt juist om de controle te pakken vóórdat het misgaat, waardoor je

De studies

In een eerste onderzoek gebruikten we een bekende illusie (de ‘rubberen arm illusie’), waarmee we in het lab het ‘gevoel’ van een bloedafname kunnen oproepen, zonder je echt te prikken.

Plaatje van/ link naar: https://www.voxweb.nl/nieuws/hoe-een-experiment-kan-bijdragen-aan-het-overwinnen-van-prikangst

We kunnen je hersenen laten reageren op een nep arm, zoals het op je echte arm zou reageren. We doen dit door met een kwastje over de nep arm te aaien, en precies hetzelfde te doen op de echte arm. Hierdoor voelen en zien de hersenen exact hetzelfde. En hierdoor gaan ze geloven dat deze neparm nu bij het eigen lichaam hoort. En alleen al het zien van een naald kan dus al een enorme reactie bij iemand teweegbrengen. Zelfs als je weet dat het nep is. Vervolgens zie je een bloedafname die wordt gedaan op je nep arm.

We filmden de deelnemers met een ‘gewone’ camera, en een infrarood, warmtebeeld camera. Ook vroegen we regelmatig naar hoe mensen zich voelden. Ongeveer hetzelfde doen we met mensen die écht geprikt worden, namelijk bloeddonors!

Met deze dataset ontwikkelen we algoritmes, die enkel aan de beelden van je gezicht kunnen voorspellen hoe het met je gaat, en beter nog, hoe het met je zál gaan tijdens een afname.

Tenslotte blijft dan alsnog het probleem dat deze kennis maar één deel van de puzzel is, maar wat kunnen we hier nou mee om mensen te helpen? Niet alleen vóel je het dus niet, maar je hebt ook geen bewuste controle over!

Met ons algoritme kunnen we dus al aan iemand ‘zien’ of het de verkeerde kant opgaat, voordat die persoon dat zelf al kan voelen. We kunnen dus al ingrijpen op een heel vroeg moment. Dat doen we via ons spel Ainar. Het algoritme bepaalt hoe het met je gaat, en op basis daarvan stuurt het het weer aan in de game. Is er een groot risico dat je angstig of onwel gaat worden, of laat je al hele vroege signalen van angst of flauwvallen zien, dan registreert je camera dat en gaat het regenen. Maar word je rustig, dan gaat de zon weer schijnen. Het weer is dus een directe reflectie van hoe het met jou gaat.

En nu begint de magie van AINAR: jij moet gaan proberen om de zon te laten schijnen. Hoe dat precies moet, dat kunnen wij jou niet vertellen. Alleen jij kan dit doen, want wat precies werkt is voor iedereen anders! Maar, zodra het lukt om je prikangst te overwinnen, dan gaat de zon weer schijnen. Dat weet je dus dat je op de goede weg zit! Dit principe is wetenschappelijk bewezen, en heet biofeedback.